witjes

1. "Witjes" zijn replica's van Nederlandse wandtegels zoals die al vanaf de 16e eeuw gemaakt worden. Er was toen een bloeiende tegelcultuur in Nederland en de "witjes" werden op grote schaal verwerkt in het interieur.
Oudhollandse tegeltjes worden arm gestoken, uit leerharde klei met behulp van een vierkant houten malletje van bijvoorbeeld ruim 5x5 duim (13x13 cm), op de hoeken voorzien van twee spijkertjes. De spijkertjes dienen om de tegel tijdens het op maat snijden op zijn plaats te houden. Men draait het malletje telkens een slag rond en steekt de klei schuin handmatig weg met een kapmes zodanig dat de achterzijde van de tegel kleiner is dan de voorzijde en de tegels bijna voegloos in schelpkalk of luchtkalk gezet kunnen worden (bijna koud voegen). Dat bijna voegloze is belangrijk bij tableaus omdat de voorstelling dan goed doorloopt over de tegels heen.

De enige die deze zeer oude, authentieke methode nog steeds toepast, is de Harlinger Aardewerk- en Tegelfabriek. 
Bij de andere fabrieken, bijvoorbeeld Albarello en Oudolf, worden deze tegels vervaardigd met een machinaal gestanste voorbewerkte tegel (dan zitten er op de hoeken geen gaatjes).

authentieke, oude witjes (albarello):

gekleurde witjes bij een tegeltableau (harlinger aardewerk- en tegelfabriek):

een witje (harlinger aardewerk- en tegelfabriek):

Tekst en afbeeldingen met dank aan Kees Wonink en de genoemde fabrikanten.

Verg. soorten aardewerk: azulejo, faience, kütahya, terracotta, terra sigillata, witjes.

2. Zie grisailles.