waterpas

1. Een waterpas is een instrument om na te gaan of iets zuiver horizontaal of verticaal staat. In de horizontale versie namelijk: "evenwijdig aan de oppervlakte van stilstaand water". 
De eerste foto toont de gebruikelijke vorm (hoewel deze waterpas ook voor verticaal waterpassen geschikt is door het luchtbelletje links op de afbeelding). Tegenwoordig wordt vaak een laserwaterpas gebruikt (tweede foto).

Een zeer nauwkeurig instrument is bijvoorbeeld de Sokkia SDL30M met automatisch berekenen van doorgaande waterpassingen met een nauwkeurigheid van < 0,6 mm voor 1 km heen en terug; ook bijvoorbeeld voor vlakheidscontrole van vloeren. De Sokkia DSL1X Digital Level laserwaterpas heeft zelfs een nauwkeurigheid van 0,2 mm.

waterpas met luchtbelletjes *) om horizontaal en verticaal "waterpas" (zie betekenis 2) na te gaan:

paalwaterpas; kenmerken: "voorzien van elastische band en magneetstrips; nauwkeurigheid 1mm/1m"; klik voor groter (toolstation):

waterpas, laserwaterpas, digitaal, sdl30m (meetconsult):

waterpas, handylaser magnum; klik op afbeelding voor brochure (laserliner):

waterpas, ihandy, app voor smartphones (hier iphone):

Zie ook loodrei, schietlood, totalstation.

^*) Voor bouwgrapjes "Joh, haal eens een belletje voor de waterpas!" zie bouwmoppen.

Eng. levelling instrument, leveling instrument (Am.); timmermanswaterpas is carpenter's level; roterende waterpas is rotating laser level

2. Waterpas is ook de benaming voor exact horizontaal. Bijvoorbeeld "waterpas aangebrachte planken".
Waterpas is hier een bijwoord. Als bijvoeglijk naamwoord wordt waterpas niet meer gebruikt (vroeger bijvoorbeeld: waterpasse ligging).

Eng. waterpas zijn is to be level; waterpas maken is to level