wartel

1. Een wartel is een oog met een draaibare schalm waardoor het eraan verbonden deel kan draaien. Het eraan verbonden deel kan zelf ook een wartel zijn (onderste foto).

wartel met haak (bull snap met wartel; animo ruitersport):

wartels aan elkaar waardoor de eraan verbonden zaken onafhankelijk van elkaar kunnen draaien:

De term wartel is afgeleid van het werkwoord worden (waarvan de oorspronkelijke betekenis is "draaien"); bron Etymologiebank.

Eng. swivel, , screw shackle

2. Ook: spanwartel. Een wartel is een verbindingsstuk tussen twee trekstangen. De draairichting van de schroefdraad van de ene kant van de wartel is tegengesteld aan die van de andere kant van de wartel, zodat bij aandraaien beide stangen aangedraaid worden (de uiteinden komen bij aandraaien in het open gebied van de wartel meer naar elkaar toe).

wartel, spanwartel (railtech):

Eng. turnbuckle

3. Ook: spanmoer. Een wartel is een verbindingsstuk met haken (en/of ogen) waarmee bijvoorbeeld staaldraden bij een tuinhek gespannen kunnen worden. 

wartel, spanmoer:

wartel, spanmoer (biconet):

Eng. turnbuckle

4. Een wartel is een klemmend gedeelte in een doorvoer voor buizen of kabels. Wartels worden vaak gebruikt bij het plaatsen van een kraantje in een leiding en bij tuinslangen om hulpstukken aan de slang te bevestigen.

pvc tule voor de slang met wartel (koionline):

wartels bij toevoerslang voor wasmachine e.d.:

Eng. hose fitting