De stralingshoek of lichthoek is het aantal graden waarmee een lichtbron het licht uitstraalt. Hoe groter het aantal graden hoe breder de lichtbundel. De
stralingshoek worden gegeven in bijvoorbeeld 34 graden, 34°, 34D of 34 deg.
voorbeelden van stralingshoeken (lichthoeken) van led-spots
(lampdirect):
Een grote stralingshoek (brede stralingshoek, grote lichthoek,
brede lichtbundel) zorgt ervoor dat een zo groot mogelijk oppervlak gelijkmatig wordt verlicht:
licht op een groot oppervlak, regelmatig verspreid.
Een kleine stralingshoek (smalle stralingshoek, kleine
lichthoek, smalle lichtbundel) geeft gericht licht waardoor vrijwel uitsluitend een bepaald voorwerp o.d. belicht wordt:
licht op een klein oppervlak, met smalle bundel.
De stralingshoek (lichthoek) speelt een rol bij alle lichtbronnen, maar specifiek
bij lichtbronnen voor losse spots, inbouwspots e.d. komt dit vaak naar voren.
< 24 graden (smal):
een smalle lichtbundel, bijvoorbeeld om een schilderij, beeld of ander object uit te lichten
(in de zitkamer, winkel, etalage) of voor een bepaald lichtaccent in de slaapkamer o.d.;
vaak veel spots nodig als er toch wat meer licht moet zijn bij minder algemene, diffuse
verlichting
25–40 graden (medium):
een wat bredere bundel voor huiselijke kamers als woonkamer, keuken, soms badkamer, ook voor horeca
en winkels (iets meer sfeer), receptieruimtes (wat groter oppervlak wordt
verlicht);
vaak minder spots nodig als de lichthoek wat groter is
41-100 graden (breed):
als overall-verlichting, vaak diffuse verlichting, wanneer er losse lampen zijn, voor lampen onder bijvoorbeeld keukenkastjes, ingang wooncomplex, horeca, kantoren, klaslokalen, magazijnen / opslagruimtes, winkels; ook voor ruimtes met sfeerverlichting die wat algemene, diffuse verlichting nodig hebben
> 100 graden (zeer breed): voor magazijnen / opslagruimtes, kantines, garages (TL-verlichting, ook die via
led, heeft vaak een zeer brede
lichtbundel, bijvoorbeeld bij sommige filament-bollen zelfs 320-360 graden)
Aandachtspunten
- Het aantal graden waarbij een bundel smal o.d. heet, wisselt nog wel eens; verschillende
fabrikanten / leveranciers hanteren verschillende lichthoeken voor smal, medium, breed en zeer breed. Belangrijk is dat u nagaat wat u nodig heeft in een bepaalde
situatie.
- "Als u twijfelt over welke lichthoek u nodig heeft voor uw woning zorg dan altijd dat u tussen de 30–40 graden zit."
(Dit geldt voornamelijk voor spots.)
- Hou ik over het algemeen van open, felle lampen (smalle
bundels) of juist van diffuus licht (gespreid licht zoals door
opaal glas, licht met een brede bundel)?
- Hoe groot is de afstand van de lichtbron tot wat verlicht moet worden (de lichtbundel is op grote afstand minder "smal", maar een spotje in een hoge ruimte geeft niet veel gericht licht; een specifiek object verlichten op grote afstand betekent daarom ook kiezen voor een zeer smalle
lichtbundel; zie eventueel het begrip lux
bij led-verlichting).
- Heb ik sfeerverlichting nodig: diffuse verlichting om de hele kamer te verlichten,
omgevingsverlichting (brede stralingshoek).
- Heb ik accentverlichting nodig: licht en dus aandacht
direct gericht op een object of indirecte verlichting die meestal op een muur
gericht wordt (smallere stralingshoek).
- Heb ik taakverlichting nodig: gerichte verlichting accentueert
het werkgebied en algemene, diffuse verlichting voor de omgeving van
de "werkplek", prettige omgeving om in te lezen (smallere stralingshoek én brede
stralingshoek).
- Heb ik veel licht nodig als overall of diffuse verlichting (grotere lichthoek heeft het voordeel dat licht zich regelmatiger spreidt)?
- Gaat het om een speciale ruimte:
. keuken: praktisch licht op het aanrecht onder de hangende keukenkastjes maar ook meer algemeen verspreid
licht
. entree woonhuis: algemeen licht maar ook een beetje sfeerlicht zodat normaliter "het grote licht" uit kan
blijven
. woonkamer: naar wens, maar vaak wat gesluierd algemeen licht en een aantal spots en losse lampen,
vooral gesluierd licht met af en toe een smalle, heldere bundel wordt vaak
rustig en sfeervol ervaren
. werkkamer: gericht licht én vrij veel algemeen licht met een brede
bundel
. slaapkamer: leeslampjes maar ook algemeen licht, bijvoorbeeld bij de
kledingkasten (garderobe uitzoeken is handiger bij goed en vrij wit
licht).
- Een lichtbron in een armatuur kan een kleinere stralingshoek
hebben dan de lichtbron zelf omdat het armatuur de lichtuitstraling
gedeeltelijk kan belemmeren.
- Zijn er al veel spots aanwezig (vaak met een smalle lichtbundel maar dat hoeft niet zo te
zijn)? Dan is wat extra algemeen, diffuus licht prettig om goed te kunnen lezen
e.d.
- Zijn er al veel losse lampen aanwezig (staande lampen of tafellampen zodat er vrij veel algemeen licht
is)? Dan kunnen een paar spots de ruimte interessanter, gevarieerder maken.
- Lichtbronnen met een grote lichthoek hebben vaak ook extra wit licht omdat goed zicht belangrijk is (opslagruimte, kantine
e.d. kunnen bijvoorbeeld een kleurtemperatuur
van 5000-6000 K hebben).
- Is het licht uit een smalle bundel niet te fel als ik er steeds
gemakkelijk in kan kijken (vanuit stoel, aan tafel o.d.)?
- Geeft het lichtplan voldoende licht in de betreffende ruimte?
stralingshoek en strooilicht; denk eraan dat de lichtbron
door de stralingshoek meestal een bundel licht geeft waarvan de randen minder licht
brengen dan de kern (topledshop):