sponning

Een sponning is een gleuf of ruimte waarin of waartegen iets sluit, bijvoorbeeld een glassponning, kalksponning, kloostersponning, steensponning (zie verderop).
Een grote sponning in een muur, bijvoorbeeld om een schuivende sluisdeur goed te laten sluiten, wordt ook wel kas genoemd (denk aan de term inkassing).

glassponning (luvema):

sponningmaat; klik voor groter (zuiderveld kozijnen):

Een steensponning is een sponning waartegen iets kan staan of sluiten, bijvoorbeeld een sponning waartegen een raamkozijn sluit of een sponning waarbij ruimte is gelaten voor stenen.

steensponning:

steensponning, in rood is de rand aangegeven (ijzerwarenweb):

steensponning, sponning voor metselstenen; een prefab betonvloer voor een berging met een gemetselde opbouw heeft een fundering met vorstrand en steensponning (zie detail onder); klik voor groter:

detail b van afbeelding boven; vorstrand met steensponning t.b.v. gemetselde opbouw:

ook bij xps polystyreen-platen voor isolaties kan sprake zijn van sponning, om te verijden dat er een doorgaande opening (kier) tussen twee platen is (jackon insulation, afbeelding is een detail en aangevuld met een voorbeeld van de sponning bij de plaat):

De herkomst van het woord sponning is onzeker: hetzij gevormd uit sponde (bed of beddenplank, gleuf) dat ontleend is aan het Oudfranse esponde (rand), ontwikkeld uit het Latijnse sponda (bed of onderstel van een bed) en het achtervoegsel -ing, hetzij gevormd uit spon (vulgat in een (wijn)vat), eerder Middelnederlands spont (id.) dat ontleend is aan het Italiaanse spunto (id.), net als het werkwoord spuntare (van gaten voorzien) teruggaand op het Latijnse (ex)punctum (geboord gat), en hetzelfde achtervoegsel -ing. Bron Etymologiebank.

Zie eventueel tochtstrip.

Eng. rebate, rabbet