polonceau-spant, frans spant

Een Polonceau-spant is een spantconstructie ontworpen door de Franse ingenieur Camille Polonceau om grotere ruimten te kunnen overspannen, zoals stationsoverkappingen en markthallen, voor het eerst toegepast in 1839. 
Het Polonceau-spant is een kapspant dat in essentie is opgebouwd uit twee vakwerken en een trekstang (trekstaaf), zie de eerste afbeelding met rode lijnen hieronder.
De vakwerken bevatten driehoeken waarbij de staven die haaks op de spantbenen staan de druk van de belasting erboven opvangen (drukstaven) en de overige de trek opvangen (trekstaven). Deze combinatie van druk- en trekstaven gaat spatkrachten tegen de muren tegen alsmede het doorbuigen onder invloed van het dakvlak.

Ondanks de ingewikkeld lijkende vorm is het een economisch model: met betrekkelijk weinig materiaal is een grote overspanning te realiseren. Eigenlijk bestaat een Polonceau-spant uit twee vakwerken, verbonden door een trekstaaf waardoor een stijve constructie ontstaat (de eerste afbeelding). De vakwerken in het spant bevatten korte staven (weinig knik) en de trekstaaf is lang.

Het Polonceau-spant is in de 19e en begin 20e eeuw vaak toegepast. Vanaf de 20e eeuw kan het Polonceau-spant ook wel eens een rechte, horizontale onderrand hebben.
In dezelfde periode werd ook het Ardant-spant vaak toegepast; het Ardant-spant is door de boog als "onderrand" iets sierlijker.
Zowel het Polonceau-spant als het Ardant-spant werden meestal in het zicht gelaten. Andere ijzeren spanten hadden een meer industrieel uiterlijk en werden vaak voorzien van een "vals plafond".

Het Polonceau-spant lijkt zeer veel op het Belgisch spant.

het Belgische spant		het Polonceau-spant
- bestaat vaak uit veel driehoeken		- bestaat vaak uit minder driehoeken
- heeft meestal geen grote open driehoek in het middendeel		- heeft vaak een grote open driehoek in het middendeel
- heeft vaak een verticaal (makelaar, koningsstijl) in de middendriehoek		- heeft dus meestal geen verticaal in de middendriehoek

klik op de afbeeldingen voor groter polonceau-spant is te zien als twee driehoeken (vakwerken) die met een trekstaaf verbonden zijn; klik voor groter:

schema's van polonceau-spanten (boek constructie van gebouwen van j.g. wattjes):

polonceau-spanten, manege haagse stadsrijschool; de trekstaven met hun "aanspanners" (spanwartels) en de dikkere gietijzeren drukstaven zijn goed te onderscheiden (cultureel erfgoed):

"poloceau spant, tramdepot, koningslaan 19, sint-gillis (belgië), 1900, aannemers jean en pierre carsoel" (©gob-dml irismonument):

De term Polonceau-spant wordt, i.v.m. de eigennaam, meestal met een hoofdletter geschreven. 

Afbeeldingen Irismonument, Berekening van Constructies van ir D. Vandepitte, Tijdschrift van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (2013-1), uit het boek A Visual Dictionary Of Architecture van Francis D.K. Ching.

Verg. Engels spant.

Eng. polonceau truss