ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ Toets
een onderwerp in het zoekboxje, of
klik op één van de letters A..Z hierboven. (Oud-)student(e) Archit., Bwk, Civ. Techn.?
Iets schrijven
voor de site, als auteur?
Mail
even naar Joostdevree
Een lavet was een combinatie van een klein zitbad, een grote diepe gootsteenbak en een op heuphoogte aangebrachte, zeer diepe douchebak. Het materiaal was ocriet (een
granito-soort), meestal geel,
soms grijs. Het ocriet van de bak liep meestal door tot een plateau. Bak en plateau waren één geheel wat het schoonmaken makkelijker maakte.
De diepte van het lavet was meestal ca. 40 cm. Onder de bak was ruimte voor wasproducten, emmers
e.d.
Het lavet werd vooral gebruikt voor het wassen van kinderen, het
wassen van kleding, het laten weken van wasgoed en het wassen van grotere hoeveelheden groenten.
Het wassen van kleding e.d.
Het lavet was geschikt om er de handwas in te doen of het wasgoed er in te laten weken. Als het plateau groot genoeg was kon een eenvoudige wasmachine daarop geplaatst worden en naderhand het waswater eenvoudig in de bak van het lavet geloosd worden. Dat gold ook voor de
centrifuge die vaak een los apparaat was (en na gebruik van het plateau verwijderd werd). Er zijn zelfs modellen met een ingebouwde wasmachine geweest: voor het wassen van de kleding werd er een soort
schoep (een zgn. agitator of wasbeweger) in geplaatst
dat dan telkens heen en weer bewoog, aangedreven door een elektrische motor onder het
lavet. Ook de centrifuge was soms ingebouwd.
Het wassen van kinderen
Bij het wassen van de kinderen
hoefde moeder niet steeds te bukken, zoals bij het badderen in de teil gebruikelijk was, en het
gesjouw met ketels warm water was niet nodig. In vergelijking met de teil was daarom het lavet een enorme vooruitgang, ook omdat kinderen het best leuk vonden om in het lavet gewassen te worden of gewoon lekker te poedelen (het was ook warmer in het lavetkamertje dan in de keuken waar de teil meestal stond
i.v.m. het spetteren). Kleine kinderen konden ook met meer, tegelijkertijd, in het lavet, speelgoed
kon erbij en als het water wegliep kon dat een mooie draaikolk maken. Eenmaal in de week, meestal op zaterdag, was het pret voor
hen. Kranen voor warm en koud stromend water waren aanwezig, dus geen gesjouw meer met ketels warm water. Een lavet met douche erboven was een luxe.
Hey wassen van groente e.d.
Ten tijde van het lavet werden nog wel eens groenten en fruit geweckt (in conservenpotten gedaan voor later gebruik): grote hoeveelheden groente, uit het volkstuintje, werden in het lavet gewassen, een pan en de gewone gootsteen was daarvoor te klein.
Op het randje van de afvoerput stond gedrukt "ocriet reinigen met Vim". Aan de voorkant zat een rond gaatje, zo groot als een
stuiver waarschijnlijk, met een dunne rubberen stop met een kruis erin waar je de punt van de handdoek doorstak om deze op te hangen.
Zelden werd het lavet voorzien van een rechthoekige bak i.p.v. een
ronde.
Van ca. 1950 tot ca. 1968 werd het lavet ingebouwd in vooral volkswoningen.
Soms werd ook het kamertje waarin het lavet stond een lavet genoemd. Als het er koud kon worden werd soms een "straalkacheltje",
een gloeispiraal met reflector, toegepast om de ruimte te verwarmen (niet heel
veilig, wel lekker warm).
Na de 70-er jaren zijn veel lavetten gesloopt om plaats te maken voor
douches, vaak als de kinderen groot waren en het lavet toch wat onhandig werd met die grote
lijven. De grote opstap naar de bak was niet praktisch voor ouderen.
Door sloop en renovaties zijn vrijwel
alle lavetten verdwenen.
klik voor groter:
lavet, slotermeer; klik voor groter (copyright juriaan
otto)
Het woord lavet is afgeleid van het Franse laver
(schoonmaken, wassen e.d.), dat ontleend is aan het Latijnse werkwoord lavare
(wassen). Ook wordt wel gesteld dat het woord is afgeleid van de namen van de drie
uitvinders van de douchewasbak: LAupman, Van der Eerde en Trip.
(Van der Eerde was directeur van de Ocrietfabriek; Laupman en Trip waren
medewerkers).