| home |
© / contact, lid NVJ |
|
 |
|
 |
 |
IP-waarde, IP-code, IP-aanduiding
De
IP-waarde is meestal een tweecijferige code die voor een elektrisch apparaat de
mate aangeeft waarin het bescherming biedt:
- tegen indringen van voorwerpen en stof (1e cijfer; voorbeelden: grote, kleine
of spitse voorwerpen)
- tegen indringen van water (2e cijfer; voorbeelden: druppels, spatten, waterstraal,
damp)
- slagvastheid (3e cijfer; mechanische bescherming).
IP staat voor zowel International Protection als voor Ingress
Protection; ingress is Engels voor binnendringen.
Opmerking:
- soms wordt er een spatie ingevoegd na de letters IP, bijvoorbeeld IP 44 i.p.v.
IP44; het invoegen van een spatie is niet handig omdat heet "beeld"
van de IP-code verdwijnt
- een cijfer is niet altijd verplicht, bijvoorbeeld IPX7 is een veel voorkomende
code.
IP-code 1e cijfer
IP0x t/m IP6x geeft de mate van bescherming tegen indringen
van voorwerpen
(de 2e cijfercode kan een x zijn; een x betekent "geen
gegevens bekend" of "onbelangrijk"):
| 1e cijfer | bescherming tegen indringen van voorwerpen én bescherming van personen |
| IP0x | geen bescherming |
| IP1x | voorwerpen groter dan 50 mm (bijvoorbeeld toevallig contact met de achterkant van de hand) |
| IP2x | voorwerpen groter dan 12,5 mm (diameter vinger, aanrakingsveilig) |
| IP3x | voorwerpen groter dan 2,5 mm (aanraking met werktuig, gereedschap, kabels) |
| IP4x | voorwerpen groter dan 1 mm (aanraking met draad of fijn gereedschap) |
| IP5x | voorwerp geheel dicht (aanraking met draad, beschermt tegen stof, maar maar niet voor alle stof) |
| IP6x | voorwerp volkomen stofdicht (aanraking met een draad) |
IP-code 2e cijfer
IPx0 t/m IPx9K geeft de mate van bescherming tegen
indringen van water
(de 1e cijfercode kan een x zijn; een x betekent "geen
gegevens bekend" of "onbelangrijk"; IP-code 2e cijfer is ook bekend als JIS-code, bijvoorbeeld JIS6
houdt hetzelfde in als IPx6):
| IPx0 | geen bescherming |
| IPx1 | "druipwaterdicht" tegen
druppels loodrecht op voorwerp (drupdicht type 1) |
| IPx2 | druipwaterdicht (extra) tegen druppels
waarbij voorwerp 15% gekanteld (drupdicht type 2) |
| IPx3 | "regenwaterdicht" tegen
sproeiend water, onder hoek van max. 60 graden (10 liter/min) (helaas ook soms spatdicht genoemd) |
| IPx4 | "spatwaterdicht" ("plensdicht", regenwaterdicht vanuit elke hoek, uit alle richtingen, opspattend water; 10 liter/min) |
| IPx5 | "spuitwaterdicht" ("sproeidicht", lage druk waterstralen uit alle richtingen, douche; 12,5 liter/min) |
| IPx6 | beschermd tegen stortbuien, krachtige
waterstralen, tegen golven water, 100 liter/min onder elke hoek, waterdruk
100 kPa op 3 m afstand (helaas soms "waterbestendig" genoemd) |
| IPx6K | dito, maar met verhoogde waterdruk van 1000 kPa op 3 meter afstand |
| IPx7 | "waterdicht" ("dompeldicht", tegen onderdompelen, 30 minuten lang op 1 m diepte) |
| IPx8 | "drukwaterdicht" (specifieke omstandigheden moeten toegevoegd zijn, vaak: tegen langdurige onderdompeling) |
| IPx9 | vochtdicht, drukwaterdicht, tegen vochtigheidsgraad van meer dan 90% of besproeien onder hoge druk |
| IPx9K | dito, maar met verhoogde waterdruk 8-10 Mpa op 0,10-0,15 m afstand en temperatuur van 80 graden C |
Voorbeelden van IP-waarden bij lampen zijn o.m. IP65 die in elke zone
van de badkamer mag (zie verderop; maar niet ondergedompeld, dus niet in
bad en niet onder de douchekop) en IP44 en IP65 voor gebruik buitenshuis.
Enkele voorbeelden (de vetgedrukte in specieke delen van de badkamer):
IP20 (alléén binnen gebruiken) aanraakveilig, geen bescherming tegen stof of
vocht
IP21 (alléén binnen gebruiken) drupwaterdichte lamp (drupdicht type 1, d.w.z. geen schade indien onderhevig aan vallende
druppels)
IP23 regenwaterdicht,vrijwel verticaal vallende regen (badkamer alléén zone 3)
IP44 opspattend en sproeiend regenwater vanuit elke hoek; spat- en plenswaterdichte lamp (voor buiten; voor de keuken; voor
badkamer maar niet in buurt van douche of bad, dus alléén zone 3 en 2)
IP65 stofdicht en sproeiwaterbestendig; lamp is beschermd tegen waterstralen (mag ook boven de
douchecabine; zowel zone 3 als 2 als 1 in de badkamer)
IP67 stof- en waterdichte lamp (officieel: tijdelijk onder water, in bad; maar:
op diverse plaatsen wordt vermeld: "in zone 0 mag geen verlichting worden
geplaatst")
IP68 stof- en waterdichte lamp(officieel: permanent onder water, in zwembad;
maar: op diverse plaatsen wordt vermeld: "in zone 0 mag geen verlichting worden
geplaatst")
IPX7 dompeldicht (30 minuten op 1 m diepte)
IP69K is de hoogste mate van bescherming.
Wat betreft armaturen is sprake van klassen (wat hierbuiten valt
is klassenloos):
- klasse I: geaard armatuur 230V
- klasse II: dubbel geïsoleerd armatuur 230V
- klasse III: extra lage veiligheidsspanning.
Voor de verlichting van o.m. badkamers is een zone-indeling gemaakt:
- zone 0 (de nul in rode ovaal in de afbeelding hieronder): hier mag geen verlichting worden geplaatst; dus niet in
of bij bad, douchebak e.d. (hoewel ook
vaak gesteld wordt dat IP68 toegestaan is, mits in combinatie met 12V en trafo
buiten de zonering)
- zone 1: minimaal IP65 klasse III (extra lage veiligheidsspanning); ruimte boven bad, boven douchebak (lage spanning, bijv.
12V; tot 225 cm boven de bodem van bad of douche), boven de douchecabine zelf is
IP44 toegestaan maar wordt IP65 klasse III aanbevolen
- zone 2: minimaal IP44 klasse I, II of III; tot 60 cm verwijderd van zone 1;
rond de wastafel, rondom het
bad (let op: erboven is zone 1), direct boven de douchecabine (let op: boven de
douchecabine zelf wordt IP65 klasse III aanbevolen)
- zone 3: minimaal IP21 klasse I, II of III; vanaf 60 cm verwijderd van bad, douche e.d. (door
mogelijke condensvorming en eventueel spatten toch een specifieke eis van
minimaal IP21).
IP-code 3e cijfer
IPxx0 t/m IPxx9 geeft de mate van bescherming tegen mechanische
krachten (mechanische schokken, slagvastheid)
(de 1e en/of 2e cijfercode kan een x zijn; een x betekent "geen gegevens bekend" of
"onbelangrijk"; IP-code 3e cijfer werd ook wel de IK-code genoemd):
| 3e cijfer | stootenergie in Joule |
| IPxx0 | geen bescherming tegen mechanische kracht |
| IPxx1 | 0,225 |
| IPxx2 | 0,375 |
| IPxx3 | 0,500 |
| IPxx4 | 0,7? |
| IPxx5 | 2,000 |
| IPxx6 | 5? |
| IPxx7 | 6,000 |
| IPxx8 | ? |
| IPxx9 | 10,000 |
Extra letters
Na de IP-code kan een extra letter geplaatst zijn om aanvullende informatie te
verstrekken:
| extra letter(s) | betekenis |
| A | beschermt tegen aanraking met de rug van de hand (diameter 50 mm) |
| B | beschermt tegen aanraking met een vinger (diameter 12 mm, lengte 80 mm) |
| C | beschermt tegen aanraking met gereedschap (diameter 2,5 mm, lengte 100 mm) |
| D | beschermt tegen aanraking met een draad (diameter 1 mm, lengte 100 mm) |
| F | oliebestendig (F van Fuel?) |
| H | hoogspanningsapparaat (H van High voltage) |
| K | verhoogde waterdruk van 1000 kPa op 3 meter
afstand; beschermt tegen gerichte met hoge temperatuur en drukwaterstralen, specifiek voor reinigingstoestellen die vaak gereinigd moeten worden (betonmixers e.d.), voedselverwerkingsmachines en autowassystemen (let op: een wat vreemde eend in de bijt; tests met "K" behoren tot ISO 20653 en niet tot IEC-60529) |
| M | apparaat beweegt tijdens de vochttest (M van Motion) |
| S | apparaat beweegt niet tijdens de vochttest (S van Stationary of Standing still) |
| W | weercondities (W van Weather) bijvoorbeeld IP55W betekent beperkte bescherming tegen stof, lagedruk waterstralen uit elke richting en tegen vochtig en nat weer |
Enkele voorbeelden
zone en ip-waarde van het lichtarmatuur dat op die plaats toegestaan is; klik voor groter (gamma):  |
zone, ip-waarde en klasse; hier zijn de minimale ip-waarden vermeld per zone; let op: een hoger getal (tiental) betekent een betere afscherming (gamma):  |
klasse-aanduiding en erbij behorende iconen (gamma):  |
enkele ip-waarden; klik voor groter! (lamp en licht):  |
In de loop van de tijd zijn er meer codes aan toegevoegd (bijvoorbeeld
beschermingsgraad tegen mechanische krachten), maar in de bouwwereld
zijn de genoemde coderingen het meest gebruikt.
De IP-codering is vermeld in IEC-60529 Beschermingsgraden van omhulsels.
Voor meer informatie:
- Zo kiest u de juiste
badkamerverlichting (van Gamma,
uit 2013 maar waarschijnlijk nog goed bruikbaar)
Andere interessante gegevens van verlichting zijn bijvoorbeeld de kleurtemperatuur
(en kleurweergave) en de stralingshoek.
Kijk eventueel bij led-verlichting.
Eng. IP-code, IP-value