Ook, soms: rolwerk. Een cartouche is een omlijsting van een naar voren komend
vlak, ontstaan in de Renaissance.
De rand is een versiering die, in reliëf, enigszins de vorm heeft van een
opgerold blad papier. Op het omsloten vlak staat meestal een tekst of afbeelding.
De cartouche is vaak gemaakt van natuursteen,
hout (houtsnijwerk) of recenter mogelijk beton.
De cartouche vinden
we meestal boven de ingang of in de kroonlijst.
De term cartouche is afgeleid van het Italiaanse cartoccio (opgerold
papier), een afleiding van het Latijnse charta (papier), afkomstig van
het Griekse khartes (papyrusblad); bron Etymologiebank.