basalt, basaltlava

Basalt is een natuursteen: een meestal donker gekleurd (vaak blauwachtig grijs), zeer hard, vulkanisch stollingsgesteente (en daarbinnen een uitvloeiingsgesteente), meestal in zuilen voorkomend. 
De gehele oceanische korst op aarde bestaat uit basalt. In Nederland wordt veel basalt geïmporteerd. 

Basalt is ontstaan uit materiaal afkomstig uit de aardmantel; basalt is dus gestolde lava. Door de zeer snelle afkoeling buiten de vulkaan is de lava gestold met:
- kleine kristallen in de vorm van grote zeshoekige zuilen
- verspreid voorkomende grove mineralen
- vooral veldspaat (plagioklaas)
- augiet (paarskleurig)
- olivijn (olijfkleurig).

Eigenschappen van basalt (basaltlava):
- één van de meest weervaste gesteentes
- hoge slijtvastheid, hoge resistentie tegen verwering
- er treedt niet of nauwelijks verkleuring op
- hoge druksterkte (300-400 N/mm2)
- hoge treksterkte (in verhouding met andere natuursteen)
- hoge soortelijke massa (ca. 3000 kg/m3).

Voorbeelden van basalt:

- Londorfer basaltlava (Hessen, Duitsland). 
"De steen is blauwachtig grijs van kleur met luchtbellen van wisselende grootte, die soms in rissen voorkomen. Karakteristiek zijn de donkere twee tot twintig centimeter brede banen van geringe porositeit."
- Niedermendiger basaltlava (Eifel, Duitsland). 
"De steen is grof tot fijnkorrelig en heeft een blauwzwarte ondergrond met een violette gloed en kleine open poriën. Het breukvlak is ruw en scherp."
- Volvic (Clermont-Ferrand, Frankrijk). 
"De steen varieert in kleur van grijs naar paars en heeft doorgaans kleine, regelmatig verdeelde poriën. In vergelijking met de Niedermendiger en Londorfer  heeft de Volvic een veel fijnere structuur en een warmere kleur."

Toepassingen van basalt, vooral grote sterkte en slijtvastheid:
- basalt vinden we bijvoorbeeld in dijk- en oeverbekledingen, en in blokken, of vergruisd en vermengd met asfalt, als wegdek
- basalt is verkrijgbaar als natuurstenen vloer
- basalt is één van de grondstoffen van steenwol.

Wat betreft het verweren van bastaltlava (Cultureel Erfgoed):
- "Dit gesteente behoort tot de meest weervaste gesteenten. De steen verkleurt ook niet of nauwelijks, behalve soms op plaatsen waar de steen in hoge mate met belast wordt (trottoirbanden).
- Basaltlava is weinig gevoelig voor factoren die de verwering zouden kunnen versnellen. Wanneer de steen is beschadigd is er vrijwel altijd sprake van mechanische schade."

basalt in zijn karakteristieke vormen:

wegdek van basaltblokken 13*18 cm (vsb-groep, sierbestratingen):

het oppervlak van een tegel van gekloven balsalt (beltrami):

een deel van het assortiment (klik voor de link) van beltrami:

De term basalt is afkomstig uit het Franse basalte uit het Griekse basanites lithos (toetssteen, d.w.z. een harde steen die werd gebruikt om edelmetalen te testen); bron Etymologiebank.

Met dank aan o.m. Natuurwijzer, Bestekstermen natuursteen (van Cultureel Erfgoed) en Beltrami (zoek op basalt).

Eng. basalt