neut

1. De neut is het onderste gedeelte van een houten deurkozijnstijl dat vervangen wordt door natuursteen, beton, composiet of kunststof. De neut is dus dat kleine verticale stukje. De neut voorkomt dat vocht in de onderzijde van de stijlen kan optrekken. 
Holonite heeft een gegoten composietsteen dorpel en Holodeen is een kunststof dorpel, beide met neuten.

natuurstenen neut met dook:

twee neuten met dorpel ertussen en/of eronder:

betonnen deurdorpel met neut en watergootje (vebo):

Historie

Om een houten kozijn te vrijwaren van opspattend water, moeten de stijlen ca. 200 mm boven het aangrenzende terrein eindigen. Onder de stijlen werden tot naast de onderdorpel stenen neuten aangebracht voorzien van dezelfde sponning en profilering als de stijl. De eveneens stenen dorpel lag dus tussen de neuten. Daardoor kon de dorpel tijdens de bouw op het laatste moment aangebracht worden waarmee beschadiging werd voorkomen. De werkelijke reden voor het plaatsen tussen de neuten ipv. daaronder was de belasting van het kozijn door metselwerk e.d.: de dorpel werd door de neuten belast en kon in het midden breken.
Door de grotere glasopeningen en de weinig duurzame houtsoorten is het omstreeks 1950 niet langer toegestaan dat kozijnen verticale belastingen dragen. Tegenwoordig wordt voor buitenkozijnen meestal hardhout toegepast en bestaan dorpels van buitenkozijnen vaak uit kunststof of uit composieten als kunstharsbeton. Deze dorpels bevinden zich meestal onder de neuten: er is immers geen belasting meer op de stijlen. Deze neuten zijn vaak niet hoger dan ca. 25 mm terwijl het regenwater nog even hoog tegen de gevel spat als 100 jaar geleden. De grotere duurzaamheid van het hardhout zou dit dan moeten compenseren (afbeeldingen boven gedeeltelijk uit S.P.Botman, Constructieleer voor de timmerman, 1953)

Met dank aan Piet Hoekman bouwkundig advies.

Voor een natuursteenverbinding zie dook.

Bouwelementen die (enigszins) uit de muur steken en meer of minder een dragende functie hebben: atlant, blokkeel, console, cul-de-lampe, draagsteen, gootklos, kariatide, klos, korbeel, kraagsteen, neut, rondboogfries, sleutelstuk.

Eng. base block, plinth block, skirting block

2. Een neut of plintneut is een neut bij een binnendeur die dezelfde hoogte en hetzelfde uiterlijk heeft als de plint bij de muur.

neut, plintneut (brouwershout):

Zie ook bv. MooiePlinten.

Eng. base block, plinth block, architrave block

3. Een neut is een uitstekende steen of muurdeel waarop een balk kan rusten (ook: console).

4. Ook: noot, note, neute. "Een neut is een bolvormig klompje gebakken aarde, dat zich in een kalksteen bevindt en heel dikwijls, bij het kappen van de steen daaruitvalt."
Bron De Taal der Bouwbedrijven, 1914.