|
|
|
|
Meander heeft twee varianten in betekenis:
1.
De
meanderende rivier is een grillig kronkelende rivier. De meander knabbelt door
de snelheid van het water in de
buitenbochten aan de rivieroever en legt meegevoerd materiaal neer in de binnenbocht. Bij de buitenbocht krijgt vegetatie de
gelegenheid zich te vestigen. De meanderende rivier verlegt zijn bedding
dus voortdurend en de rivier "verplaatst" zich daarmee in
de loop der tijd naar opzij, als een soort grote sinusgolf. Een echt meanderende rivier in Nederland is de Dinkel bij
Lutterzand (Beuningen) in Overijssel (zie bij
Voorbeelden van
meanders).
Hermeanderen
(dekanaliseren) is de benaming
van het weer laten meanderen van een gekanaliseerde rivier. Lange tijd zijn
veel kronkelende rivieren en riviertjes gekanaliseerd, vooral voor het vervoer
over water (of met het idee dat dat zou moeten kunnen want al heel lang fungeren
kleine rivieren nauwelijks meer als vervoer-aders). Het kunstmatig recht trekken
van de rivier zorgde voor overstromingen, de niet meer meanderende
rivier kan immers veel minder water bevatten.
Pas in het jaar 2000 werd
met "Waterbeheer van de 21e Eeuw (WB21)" geopperd de gekanaliseerde
rivieren weer te laten kronkelen zodat meer water in de rivier geborgen wordt en
echt zorgelijke overstromingen zoveel mogelijk vermeden worden. Ook begreep men
dat de rivier meer ruimte moest hebben waardoor bepaalde gebieden naast de
rivier weer mogen overstromen: het langlopende project "Ruimte voor
de rivier" (2007).
Aanleidingen voor deze, gelukkig gerealiseerde, plannen waren o.m. de
overstromingen van de Maas (1993) en de hoge dreiging van overstromingen van het
Rivierenland (1995) waardoor 250.000 mensen en meer dan een miljoen dieren
geëvacueerd moesten worden.
Een strang is een met water gevulde, van de hoofdstroom afgesneden
("dode") tak meander.
de meanderende rivier dinkel bij beuningen lutterzand, overijssel; klik voor de volledige afbeelding (ondergrondmodellen, kaart, dinoloket):  |
het "kanaliseren" van de essche stroom nabij boxtel midden jaren 1960, op de kaart van 1966 nog niet gekanaliseerd en op de kaart van 1967 duidelijk wel (topotijdreis):  |
 |
een meanderende rivier:  |
een stukje van de rivier de meander (maiandros) in turkije (deze locatie in google maps):  |
Meer voorbeelden van
meanders (rivieren en decoraties)
De
omgeving van de meanderende Amazone in Brazilië in Google Maps.
De term meander(en) is afkomstig van de bochtige rivier de Maiandros in Turkije, die door het land slingert.
(Maiandros was een riviergod in de streek die toen Anatolië heette.)
Rimpelingen of andere geaccidenteerde
gebieden die enig reliëf geven aan het
platte Nederlandse land, zijn bijvoorbeeld:
dekzandrug, donk,
drumlin, meanderende rivier,
pingo-ruïne, stuifzand (bij dekzand),
stroomrug, stuwwal, terp,
terras, vliedberg,
wiel, woerd.
Zie ook afkalven.
Eng. meander; afgesneden meander (u-vormig) is oxbow
2.
Een
meander is een ornamentstrook die bestaat uit meestal gebogen, doorlopende,
slingerende lijnen. De meanderfiguur lijkt doelloos zijn weg te volgen. Dit
meanderornament komt al bij pre-klassieke culturen voor en
is sindsdien op vele manieren gevarieerd en aangepast:
- organisch-levendig
- ritmisch-soepel
- geometrisch-stijf.
organisch-levendig: 
|
ritmisch-soepel: 
|
geometrisch-stijf (grieks motief):  |
Meer voorbeelden van
meanders (rivieren en decoraties)
Verg.
arabesk.