opkamer

Ook: kelderkamer, waterkamer; Vlaams ook: voute *), voutekamer, voutenkamer; Vlaams soms: volte(kamer). Een opkamer is een kamer die enkele treden hoger ligt dan andere kamers op dezelfde verdieping. Meestal is deze hogere ligging veroorzaakt door een onderliggende halfverzonken kelder of door het feit dat een verhoogde locatie nodig is.

Het doel van opkamer is:
- Bij boerderijen een woonkamer die ook bij overstromingen is te gebruiken (vluchtplaats bij hoog water). In de Alblasserwaard, waar nogal eens overstromingen voorkwamen, werd de opkamer "waterkamer" genoemd. De opkamer was voorzien van een eigen schouw voor verwarming en men er kon koken. In een aantal gevallen is er aan de buitenzijde een hoge deur (vloeddeur of waterdeur) aanwezig; bij hoog water kon via deze deur in de boot worden gestapt. Soms is zelfs op de zolder een schouw aangebracht; het vee was vanaf de zolder bereikbaar via een deur in de brandmuur tussen woongedeelte en stal. Meestal zijn in de buitengevel de ramen van de opkamer hoger geplaatst en kleiner dan de overige ramen.
- Een woonkamer die hoger ligt omdat er een koele kelder nodig is (er bestonden nog geen koelkasten). Opkamers verschenen bijvoorbeeld bij boerderijen boven de melkkelder en bij bedrijfjes in de stad voor opslag van de voorraad.
- Een slaapkamer voor het inwonende personeel van de boerderij (Encyclopedie van Zeeland).

Om vochtproblemen te vermijden werd de kelder halfverdiept gebouwd in plaats van geheel verdiept.

"De opkamers zijn in de twintigste eeuw langzaam maar zeker verdwenen, omdat nieuwe huizen meestal geheel ondergrondse kelders kregen. Bovendien zijn er minder huizen met kelders gebouwd vanwege de komst van de koelkast."

opkamer op een olieverfschilderij van reinier pijnenburg:

de opkamer (waterkamer) bevindt zich links, boven dat kleine deurtje en de kleine raampjes van de kelder; in het midden de vloeddeur (zie bij vloedschuur; uit "voor als de dijken doorgingen", cultureel erfgoed):

rechts het verhoogd liggende raam van de opkamer (copyright johan francke, encyclopedie van zeeland):

*) De term voute is afkomstig van het Franse voûte (boog, gewelf). Voute(kamer) als opkamer is waarschijnlijk afkomstig van het feit dat die kamer boven een gewelfde kelder lag. (Correspondeert met de term kelderkamer; zie ook de eerste afbeelding.) 

Eng. raised room (above a cellar)