kalkzandsteen

De benaming kalkzandsteen wordt zowel gegeven aan een uit kalk en zand samengestelde kunststeen als aan een bepaald type natuursteen (zandige kalksteen of  kalkzand-natuursteen).

1. Kunststeen kalkzandsteen
Kalkzandsteen of silka is een harde lichtgrijze kunststeen, zwaar, niet poreus, ongebakken. "Het is een metselsteen gevormd door ongebluste kalk en zand te mengen, in een steenvorm te persen en onder stoomdruk te verharden." In Nederland werd de eerste fabriek in 1898 in Oldenzaal gebouwd. Kalkzandkunststeen wordt in principe gebruikt voor funderingen en voor dragende binnenwanden. Voor de buitengevel is kalkzandsteen niet geschikt door de grotere kwetsbaarheid onder invloed van het weer. Kalksteen wordt wel toegepast voor het binnenspouwblad, maar eigenlijk uitsluitend bij ankerloze spouwmuren. Kalkzandsteen is een onbrandbaar materiaal.
"Kalkzandstenen zijn in staat vocht op te nemen en gecontroleerd weer af te staan. Maar als u kalkzandsteen verwerkt in regenachtige omstandigheden, is het mogelijk dat het te veel vocht opneemt en gaat verkleuren of gaat 'zwemmen'. Dek kalkzandsteen in die omstandigheden altijd goed af. Winterse omstandigheden zijn in principe geen probleem bij het werken met kalkzandsteen. Pas wel op met strooizout, dat kan kalkzandsteen aantasten (Silka)."
Let op: kalkzandsteen blokken zijn in principe niet bestand tegen vorst en daarmee uitsluitend bedoeld voor niet-dragende binnenwanden (er zijn wel varianten kalkzandsteen blokken die geschikt zijn voor dragende wanden). 

Kalkzandstenen zijn verkrijgbaar in de kwaliteit "speciaal" en zijn dan geschikt voor eenzijdig schoonmetselwerk, al heeft de gebakken kunststeen hier vaak wel de voorkeur. Als schoonmetselwerk wordt kalkzandsteen daarom gebruikt in garages, bergingen en bedrijfsgebouwen. Om een optimaal resultaat te krijgen dienen dergelijke wanden bij voorkeur met een lichte mortel gevoegd te worden. 
Kalkzandstenen (dus niet de blokken) zijn vooral geschikt voor invulwerk bij renovatie, voor het ophogen van de fundering tot aan onderkant begane grondvloer en bij kleine uitbreidingen of verbouwingen. In schoonmetselwerk wordt het product veel gebruikt in garages, bergingen en bedrijfsgebouwen.

Blokken kalkzandsteen worden gelijmd. Vellingblokken zijn in grote maten verkrijgbaar en kunnen door de lijmmethode onafgewerkt blijven (uiterste foto rechtsboven).
Kalkzandsteen is milieuvriendelijker dan beton en daarom gebruikt in zgn. dubo-woningen.

kalkzandsteen (vereniging kalkzandsteen lijmbedrijven):

kalkzandsteen, opperklem (bouwma):

kalkzandsteen met kanalen voor leidingen (xella):

kalkzandsteen vellingblok in grote maat:

kalkzandsteen wordt, net als kalksteen, ook gebruikt door beeldhouwers:

Documentatie
- Kalkzandsteen vellingblokken (van Xella/Silka)

Met dank aan Vereniging Nederland Kalkzandsteenplatform (VNK), Vereniging Kalkzandsteen Lijmbedrijven (VKL), Bouwma, Ada van Wonderen, Silka (een onderdeel van Xella) en Kees Wonink.

Zie ook bouwblok, natuursteen, U-schaal, Calduran en de Vereniging Nederlands Kalkzandsteenplatform VNK.

Eng. (bouwsteen) sand-lime brick, calcium silicate brick

2. Natuursteen kalkzandsteen
Ook wel: kalksteen. "Natuursteensoorten die vaak als kalkzandsteen worden betiteld zijn onder andere: Gobertange, Balegemse steen of Ledesteen, Baumberger steen en Portlandsteen" (Wikipedia).
"Baumberger kalksteen is een.geelgroene, glauconiethoudende, zandige kalksteen uit de omgeving van Münster in Duitsland. Baumberger leent zich door zijn zachtheid en fijne korrel in het algemeen goed voor het maken van fijn, gedetailleerd beeldhouwwerk. De kwaliteit van de Baumberger wisselt sterk per bank en is in ons klimaat niet altijd weervast gebleken. Baumberger is van circa 1400 tot 1600 in vooral de (noord-)oostelijke Nederlanden gebruikt (Natuursteen in Nederland)."

Verg. zandsteen, kalksteen.

Eng. (natuursteen) calcareous sandstone