ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ Toets
een onderwerp in het zoekboxje, of
klik op één van de letters A..Z hierboven.
Het is al gelukt dat er bijna
nergens woningen gebouwd mogen worden,
nu wil GroenLinks overal
betaald parkeren in Utrecht.
Zie GroenLinks
en de bizarre dwingelandij.
Een gewelf is een gebogen constructie als overspanning van een
ruimte, oorspronkelijk in metselwerk.
Al
in de derde eeuw vóór Christus ontstonden de eerste boogconstructies. De boogconstructie zou, anders dan bij de
Griekse bouwkunst, een belangrijke plaats innemen in de Romeinse
bouwkunst.
Rond de tweede eeuw voor Christus begonnen de Romeinen ook gewelven te
bouwen. Ze gebruikten hiervoor houten hulpconstructies, formelen
genaamd, waarop zij bogen metselden van metselwerk. Deze bogen vormden
samen met dwarsverbindingen (ribben) een netwerk van vakken, waarin
weer "beton" werd gestort. De Romeinen kenden ton-, koepel-
en kruisgewelven.
Het bovenste deel van een gewelf wordt vaak kruin genoemd.
De vlakken die door graten of ribben
worden ingesloten, heten gewelfvlakken of gewelfvelden.
Wanneer het gewelf bovenin het midden eindigt in een sluitsteen, dan wordt die
steen gewelfsleutel genoemd. Klimmend of dalend is de term voor de kruinlijn die niet
horizontaal, maar omhoog resp. omlaag gaat.
De plaats waar het gewelf of de boogconstructie begint, wordt geboorte
genoemd (bij een boog: aanzet, aanzetsteen; bij een gewelf:
aanzetlijn).
De "welving" die een gewelf maakt, heet welflijn.
Gewelven zijn o.m. (in alfabetische volgorde; kijk eventueel ook
bij kapconstructies):
zijwaartse druk bij een gewelf; opvangen van de zijwaartse druk bij een tongewelf; klik voor groter:
de meest voorkomende gewelven: tongewelf, kruisgewelf, kruisribgewelf,
kloostergewelf, muldengewelf, spiegelgewelf, netgewelf, stergewelf; klik voor groter:
De term gewelf (hol gebogen metselwerk) is afgeleid van het werkwoord welven (boogvormig maken,
boogvormig zijn). Ook de termen verwelft(e) en verwulft(e) kwamen
in het Middelnederlands voor. De oudste vorm is verwelft. Bron Etymologiebank.