Een
raatligger is een stalen hoofdligger, d.w.z. een ligger die
de voornaamste belasting overbrengt, die gevormd is uit het snijden
van een profiel en na "verschuiven" weer aaneenlassen en
afkorten (zie de eerste figuren hieronder). Hierdoor ontstaan openingen in de vorm
van een raat (zeshoek).
Voordelen van de raatligger zijn:
- minder gewicht dan een "volle" ligger van dezelfde
hoogte
- door de hogere vorm ze zijn buigstijver dan het uitgangsprofiel
(de opneembare dwarskracht is geringer)
- doorvoer van
kabels e.d. gemakkelijk i.v.m. de raatstructuur
- het aanbrengen van secundaire bouwelementen zoals plafondsystemen is
eenvoudig
- door tussenplaten te lassen wordt de hoogte groter en daarmee
de ligger nog buigstijver
- vanuit architectonisch oogpunt kunnen raatliggers
interessante zichtbare onderdelen van de constructie zijn (foto's
rechts).
Raatliggers zijn in het bijzonder geschikt voor grote overspanningen met
geringere belastingen.
De afbeelding linksboven toont in het kort de fabricage van de raatligger.
De eerste foto links toont het lassen van de zogenoemde intermitterende langsnaad,
wat hoogwaardig handwerk is, onvermijdelijk gezien de korte
laslengten; op de voorgrond een ingezette vulplaat. Om plooien van het opengewerkte lijf te voorkomen,
kunnen (indien en waar nodig, bijvoorbeeld bij extra puntlasten op de ligger) eenvoudig verstevigingen worden
opgelast, bv. door in één of meer raten platen in te lassen.
raatligger, lassen van de raatligger; klik voor groter (grünbauer): |
raatligger, fabricage, opbouw van de raatligger; klik voor groter! (holland staal) |
raatligger, sporthal pijnacker; klik voor groter (dijkstaal): |
Voor
de dimensionering van de raatligger (figuur onder) wordt in
Europa de Peiner-Schnitt-Führung toegepast (ook wel Litzka-Schnitt-Führung).
Deze berekening kenmerkt zich door de volgende uitgangspunten:
- de verhoging van de raatligger ( H/h) wordt op 1,5 gesteld, met andere
woorden de hoogte van de raatligger H is anderhalf maal zo groot als de hoogte van het uitgangs-walsprofiel
h
- de steek van de raten wordt gelijk genomen aan de hoogte H van de raatligger
- de hoek α wordt op 63,5 graden gesteld, dwz. tan α = 2 is het
uitgangspunt.
Raatliggers kunnen nog een nabehandeling ondergaan:
- het verwijderen van de walshuid en roest door gritstraalmachines
- aanbrengen van zgn. lasverf (lasmenie) om de raatliggers tegen roest
te beschermen.
De oudst bekende raatliggers werden begin jaren 1930 ontworpen en vervaardigd door de Skodafabrieken in Pilsen. Het betrof dakliggers met een vrije overspanning van 12 meter, in een fabriekshal in Doudlevec (Tsjechië).
De voornaamste typen hoofdligger zijn: gewalste ligger
(IPE-, HE-A-, HE-B-profiel) en
plaatligger (vollewandliggers),
vakwerkligger
en raatligger.
gebogen raatligger, ns-station sloterdijk, amsterdam; klik voor groter (grünbauer): |
raatligger, verticaal, als verstijvingsribbe, spaansepolder rotterdam; klik voor groter (foto joostdevree): |
Documentatie
- Soorten
raatliggers met IPE- en HE-gegevens
Met dank aan Holland
Staal, Dijkstaal
(Maassluis) en, ook voor de tekst, Grünbauer
Sterk in Staal (Diemen).
Zie ook de patrijspoortligger,
een raatligger met ronde openingen i.p.v. zeshoekige.
Voor liggers zie eventueel ligger,
gewalste
ligger, hoedligger
(petligger), hünnebeckdrager,
I-profiel, kokerligger,
patrijspoortligger,
plaatligger,
profielstaal,
raatligger,
samengestelde
balk, staalverbinding,
U-profiel,
vakwerkligger,
verstijvingsligger,
verstijvingsbalk
(beton), Vierendeelligger,
vollewandligger,
vrije
oplegging.
Eng. castellated beam