Een prestatiecontract is een overeenkomst waarbij vastgelegd
wordt aan welke eisen een object moet voldoen. Het gaat bij gebouwen en
infrastructuur niet alleen om gemakkelijker en minder onderhoud, lage
beheerskosten en minder energieverbruik (alle uitgedrukt in prestatiekenmerken),
maar ook het planmatige karakter speelt een rol.
Vaak heeft een
prestatiecontract betrekking op (het uitbesteden van) technisch onderhoud,
zoals de controle van technische installaties, het schilderen van de kozijnen e.d.
"In het contract staat beschreven aan welke prestaties de in het contract vastgelegde bouwdelen moeten voldoen gedurende de
contractperiode."
Het gaat bij het onderhoud volgens een prestatiecontract niet meer om het
"leveren van een inspanning" maar de vereiste technische of functionele
kwaliteit of kwantiteit. De prestatie-eisen moeten objectief te meten of te controleren
zijn.
Bij de realisatie van bouwprojecten wordt ook over een prestatiebestek
gesproken.
Voordelen van een prestatiecontract:
- de opdrachtgever komt niet voor verrassingen te staan bij (meestal
bedrijfsvreemde) zaken die met beheer en onderhoud te maken hebben
- de opdrachtgever is verzekerd van de prestaties die opgesteld zijn
- de opdrachtnemer/uitvoerder is verzekerd van een vorm van regelmatige,
vaste inkomsten
- de opdrachtnemer/uitvoerder probeert (hopelijk) door innovatief gedrag en klantgericht denken
het werk efficiënter te kunnen uitvoeren
- het contract omvat soms het gehele onderhoud (de zogenoemde volledige
onderhoudsservice)
- het contract beslaat meestal een fors aantal jaren, minimaal vijf jaar
bijvoorbeeld, wat voor beide partijen zekerheid geeft
- de prestatiekenmerken kunnen een goed startpunt zijn bij (ver)nieuwbouw;
innovaties in de installatiebranche kunnen leiden tot minder beheerskosten en
energiezuinig warmen en koelen e.d., maar ook de verandering van
maatschappelijke inzichten of in het ontwerpen van gebouwen kunnen tot minder
beheer en onderhoud leiden; voorbeelden zijn: rekening houden met de levensfasen
van een gebouw en dus met de aanpasbaarheid ervan; heb ik straks wel zoveel
oppervlakte nodig in verband met flexibel werken en thuiswerk?
Nadelen van een prestatiecontract:
- hoe stel je de juiste eisen op (de prestatie-eisen zijn immers de
voorwaarden waaronder het contract wordt afgesloten)?
- de opdrachtnemer van het prestatiecontract heeft meer eigen verantwoordelijkheden;
vraag kan zijn of de opdrachtnemer die verantwoordelijkheid over langere tijd
"aan kan" (bijvoorbeeld als er
financiële problemen zijn)
- hoewel het vaak anders wordt voorgesteld, is toch wel het wederzijds
wantrouwen van opdrachtgever en opdrachtnemer één van de motoren geweest
achter het prestatiecontract; gevolg van een prestatiecontract kan na enige tijd
zijn dat de partijen zich aan elkaar geklonken voelen en elkaar dwars gaan
zitten (wat valt binnen/buiten de eisen? wanneer is sprake van meerwerk? wat mag
de opdrachtgever door een derde laten uitvoeren?)
- is het moeizaam opstellen van de prestatie-eisen wel alle tijd en moeite
waard?
Vooralsnog zijn het de grotere spelers in het bouwveld (woningcorporaties,
overheid, railvervoer) die het voortouw hebben genomen om te komen tot prestatiecontracten.
Waarschijnlijk zijn het vooralsnog (helaas) alleen de grotere
installatiebureaus e.d. die opdrachtnemers zijn.
Functionele prestatiecontracten
Bij bouwprojecten kunnen functionele specificaties, oog voor meer levensfasen
van een gebouw en eenvoudiger aanpasbaarheid van gebouwen (weer) tot een meer verantwoordelijke
houding van zowel opdrachtgever als opdrachtnemer leiden: het gaat er om het
werk correct (kwalitatief, binnen tijd en geld) en liefst innovatief uit te
voeren. Met innovatief wordt hier bedoeld: inspelen op de huidige stand van de
technologie, maar wel graag met bewezen techniek, met als resultaat goedkoper en
gemakkelijker beheer en onderhoud.
Documentatie
- Model
prestatiecontract onderhoud, beheer en energiemanagement (van RVO)
Met dank aan RVO,
Plandatis.
Zie ook eventueel prestatie-inkoop,
ESCo, IFD, duurzaam
bouwen, conceptueel bouwen,
living building concept, past
performance, management.
Eng. prestatiecontract is performance contract; prestatiebestek
is performance specifications; prestatie-eisen zijn performance
requirements