prestatiecontract

Een prestatiecontract is een overeenkomst waarbij vastgelegd wordt aan welke eisen een object moet voldoen. Het gaat bij gebouwen en infrastructuur niet alleen om gemakkelijker en minder onderhoud, lage beheerskosten en minder energieverbruik (alle uitgedrukt in prestatiekenmerken), maar ook het planmatige karakter speelt een rol. 
Vaak heeft een prestatiecontract betrekking op (het uitbesteden van) technisch onderhoud, zoals de controle van technische installaties, het schilderen van de kozijnen e.d.
"In het contract staat beschreven aan welke prestaties de in het contract vastgelegde bouwdelen moeten voldoen gedurende de contractperiode."

Het gaat bij het onderhoud volgens een prestatiecontract niet meer om het "leveren van een inspanning" maar de vereiste technische of functionele kwaliteit of kwantiteit. De prestatie-eisen moeten objectief te meten of te controleren zijn

Bij de realisatie van bouwprojecten wordt ook over een prestatiebestek gesproken.

Voordelen van een prestatiecontract:
- de opdrachtgever komt niet voor verrassingen te staan bij (meestal bedrijfsvreemde) zaken die met beheer en onderhoud te maken hebben
- de opdrachtgever is verzekerd van de prestaties die opgesteld zijn
- de opdrachtnemer/uitvoerder is verzekerd van een vorm van regelmatige, vaste  inkomsten
- de opdrachtnemer/uitvoerder probeert (hopelijk) door innovatief gedrag en klantgericht denken het werk efficiënter te kunnen uitvoeren
- het contract omvat soms het gehele onderhoud (de zogenoemde volledige onderhoudsservice)
- het contract beslaat meestal een fors aantal jaren, minimaal vijf jaar bijvoorbeeld, wat voor beide partijen zekerheid geeft
- de prestatiekenmerken kunnen een goed startpunt zijn bij (ver)nieuwbouw; innovaties in de installatiebranche kunnen leiden tot minder beheerskosten en energiezuinig warmen en koelen e.d., maar ook de verandering van maatschappelijke inzichten of in het ontwerpen van gebouwen kunnen tot minder beheer en onderhoud leiden; voorbeelden zijn: rekening houden met de levensfasen van een gebouw en dus met de aanpasbaarheid ervan; heb ik straks wel zoveel oppervlakte nodig in verband met flexibel werken en thuiswerk?

Nadelen van een prestatiecontract:
- hoe stel je de juiste eisen op (de prestatie-eisen zijn immers de voorwaarden waaronder het contract wordt afgesloten)?
- de opdrachtnemer van het prestatiecontract heeft meer eigen verantwoordelijkheden; vraag kan zijn of de opdrachtnemer die verantwoordelijkheid over langere tijd "aan kan" (bijvoorbeeld als er financiële problemen zijn)
- hoewel het vaak anders wordt voorgesteld, is toch wel het wederzijds wantrouwen van opdrachtgever en opdrachtnemer één van de motoren geweest achter het prestatiecontract; gevolg van een prestatiecontract kan na enige tijd zijn dat de partijen zich aan elkaar geklonken voelen en elkaar dwars gaan zitten (wat valt binnen/buiten de eisen? wanneer is sprake van meerwerk? wat mag de opdrachtgever door een derde laten uitvoeren?)
- is het moeizaam opstellen van de prestatie-eisen wel alle tijd en moeite waard?

Vooralsnog zijn het de grotere spelers in het bouwveld (woningcorporaties, overheid, railvervoer) die het voortouw hebben genomen om te komen tot prestatiecontracten. Waarschijnlijk zijn het vooralsnog  (helaas) alleen de grotere installatiebureaus e.d. die opdrachtnemers zijn.

Functionele prestatiecontracten
Bij bouwprojecten kunnen functionele specificaties, oog voor meer levensfasen van een gebouw en eenvoudiger aanpasbaarheid van gebouwen (weer) tot een meer verantwoordelijke houding van zowel opdrachtgever als opdrachtnemer leiden: het gaat er om het werk correct (kwalitatief, binnen tijd en geld) en liefst innovatief uit te voeren. Met innovatief wordt hier bedoeld: inspelen op de huidige stand van de technologie, maar wel graag met bewezen techniek, met als resultaat goedkoper en gemakkelijker beheer en onderhoud.

Documentatie
- Model prestatiecontract onderhoud, beheer en energiemanagement (van RVO)

Met dank aan RVO, Plandatis.

Zie ook eventueel prestatie-inkoop, ESCo, IFD, duurzaam bouwen, conceptueel bouwen, living building concept, past performance, management.

Eng. prestatiecontract is performance contract; prestatiebestek is performance specifications; prestatie-eisen zijn performance requirements