plastische vervorming

Plastische vervorming is de vervorming die optreedt bij uitwendige belasting van een materiaal (voorwerp) indien na verwijderen van de belasting dat materiaal niet weer in zijn oorspronkelijke vorm terugkeert maar permanent vervormd is. Deze vervorming is dus onomkeerbaar; dit in tegenstelling met elastische vervorming waarbij het materiaal na opheffen van de belasting weer terugkeert in de oorspronkelijke vorm. 

Een duidelijk voorbeeld waarbij plastische vervorming optreedt, is lood. 

Voorbij een bepaalde waarde van de belasting (trek- of drukkrachten) is sprake van plastische vervorming van het materiaal. Deze kritische waarde is de vloeigrens of elasticiteitsgrens:
- tot de elasticiteitsgrens is de vervorming elastisch (dus terugkerend naar de normale toestand na verwijderen van de belasting)
- voorbij deze grens is de vervorming blijvend; in de grafiek onder loopt het plastische gebied van punt P (het einde van het de vloeigrens) tot het punt van breuk.

spanning-rek-diagram; rek, verlenging per lengte-eenheid bij een (toenemende) belasting; klik voor groter:

Beton vervormt vanaf een bepaalde (grote) belasting plastisch: bij opheffen van de belasting is de vorming voor een deel blijvend. Bij toenemen van de belasting zal de elastische vervorming (geleidelijk) overgaan in een plastische vervorming.
Ook in het asfalt van wegverhardingen zijn er trek- en drukspanningen. Als die spanningen te groot worden,treedt plastische vervorming op en wordt het asfalt "uit elkaar getrokken".
Vooral bij metalen neemt de plastische vervorming toe bij hoge temperatuur (brand). 
Soms wordt van "plastische vervorming" nuttig gebruikgemaakt, bijvoorbeeld bij een felsnaad die in de gebogen vorm moet blijven en bij een klinknagel.
Een taai materiaal:
- nadeel is dat het materiaal vrij snel taai kan zijn en slap aanvoelt
- voordeel is dat er niet snel een breuk is.
Een stijf materiaal of bros materiaal:
- voordeel is dat het materiaal hard 
- nadeel is dat een kleine extra vervorming een snelle breuk kan geven (kan soms een voordeel zijn zoals bij een breekbout).

Het woord plastisch is afkomstig van het Latijne plasticus (vormbaar), dat ontleend is aan het Griekse plastikos (vormbaar), een afleiding van plassein (vormen, kneden); bron Etymologiebank.

Met dank aan Cement&Beton, Betonplaza en Wila Press Brake Productivity.

Verg. plastisch bij het consistentiegebied (een iets andere betekenis van plastisch).
Verg. kruip, (plastische) krimpscheuren, knik.

Eng. plastic deformation, plastic flow, plastic yield; plastische gebied is plastic range