kip

Ook: kipinstabiliteit, soms: het kippen. "Kip is het uitbuigen van een belaste staaf in de zogenoemde 'zwakke' richting, loodrecht op zijn buigingsvlak. Dit verschijnsel gaat gepaard met zijdelingse verplaatsingen in twee richtingen in combinatie met rotaties van de doorsneden die elkaar allemaal beïnvloeden."
Kip is dus het verschijnsel dat een ligger onder belasting zijdelings gedraaid weggedrukt wordt.

Een mooie uitleg van Ir. Willem Jan van Raven: "Als je een plank plat over een sloot legt, buigt hij ver door als je erop gaat staan. Als je hem dwars neerlegt, op de smalle kant, is hij dikker en buigt minder ver door. Maar als je op de smalle kant gaat staan, kipt hij. Hij wijkt uit in horizontale richting en kiept om, roteert."

kip als uitbuigingsverschijnsel bij een i-profiel;  vervorming van een ligger belast met kopmomenten;  de op knik belaste flens knikt zijdelings weg; dit verschijnsel heet kip (bouwen met staal):

optreden van kip bij een uitkraging (cantilever); klik voor groter (uit het proefschrift van ir. willem jan van raven):

"Kipinstabiliteit kan optreden bij een combinatie van een geringe stijfheid loodrecht op de richting van de belasting en een geringe torsiestijfheid van de staafdoorsnede."

De kip van een ligger of staaf, bijvoorbeeld een I-profiel, is vermoedelijk afhankelijk van:
- de torsiestijfheid (een stijvere staaf zal minder neiging tot verdraaien hebben; elasticiteit en materiaalsterkte spelen hier een rol)
- de lengte van de ligger (de kipstabiliteit is omgekeerd evenredig met het kwadraat van de lengte)
- de breedte van de ligger (hoe breder, hoe minder kans op kip)
- het aantal steunpunten (meer steunpunten met een gelijkmatige verdeling hebben de voorkeur)
- de hoogte van de ligger (klinkt raar, maar "bij een grotere inwendige moment-arm ontstaat een kleinere drukcomponent uit het buigend moment en dus een kleinere belasting op de steunconstructie")
- ondersteuning aan de drukzijde van de ligger (werkt sterk kipverminderend; de ondersteuning dient wel voldoende eigen stijfheid te bezitten)
- de belasting van de ligger of staaf (een grotere belasting geeft uiteraard meer kans op kip)
- het aanwezig zijn van dwarsverbindingen (verstijvingsrib in lengte of dwarsrichting van het I-profiel geeft minder kans op kip) of gaffelopleggingen; het I-profiel wordt door de gaffels verhinderd om zijn te roteren (te draaien)
- al of niet uitkragend (bij een uitkraging zal eerder kip kunnen optreden)
- veel optredende dwarskrachten op de staaf
- de grootte van de dwarskrachten.

Bij rechthoekige doorsneden van een stalen ligger is, mits het materiaal voldoende stijfheid heeft, kip vrijwel te verwaarlozen.

Kip, ofwel het in de lengterichting draaien van een ligger of staaf, is te vermijden door: 
- het aanbrengen van schoren tussen de liggers (kruisvormige verbanden tussen de liggers)
- het aanbrengen van kipsteunen aan een I-profiel-ligger in de vorm van verstijvingsribben aan de lange zijde van het I-profiel, bijvoorbeeld van flens tot flens, dwars op het lichaam tussen de flenzen
- het aanbrengen van kipsteunen aan de ligger in de vorm van een vrij hoge stalen koker; het stalen kokerprofiel kan onder de ligger worden vastgezet of, indien de ligger zelf een groot kokerprofiel is, in de ligger (ook kan bijvoorbeeld een vrij nauwsluitende stalen koker in een hoge aluminium kokerprofiel van een kozijn als kipsteun fungeren; de uitzettingscoëfficiënt van staal is kleiner dan die van aluminium dus bij zomerse temperaturen zal het staal niet uit de aluminium koker barsten)
- het aanbrengen van een stalen gaffelconstructie (een constructie in de vorm van een vork met twee tanden) zodat de ligger niet om zijn as kan roteren; ook kan een gaffelconstructie gemaakt worden door de ligger plaatselijk "in te pakken" tussen twee dicht naast elkaar staande kolommen die de ligger dragen.

kipsteun tussen de flenzen van een i-profiel (staalsupport):

Het berekenen van het kritische kipmoment staat o.m. vermeld in NEN 6760 Houtconstructies en NEN 6761 Staalconstructies en in het proefschrift Nieuwe kijk op kip van ir. Willem Jan van Raven.

Documentatie
- Kipstabiliteit op buiging belaste staven (van Bouwen met Staal)

- Proefschrift Nieuwe kijk op kip en knik van ir. Willem Jan van Raven: "Om te waarschuwen voor te ver kippen van een staaf, heb ik een andere alarmfactor afgeleid, n*. De waarde van n* moet het liefst groter zijn dan tien. Dit is een grote marge, maar geen overbodige luxe, meent Raven. Zodra n* dichtbij de waarde één komt, neemt de vervorming bij meer belasting niet meer lineair toe, maar veel meer. Met kans op breken."

De term kip is afkomstig van het Duitse kippen (kantelen, omkantelen); in het Duits heet het Kipp; denk ook aan ons woord kiepen (kantelen, (laten) omslaan).

Aanhalingen uit het proefschrift van ir. Willem Jan van Raven.

Verg. knik.

Eng. ?

2. Kip is een keep, geul, insnijding.