D&C en DCM

Ook: D&B (Design & Build). D&C staat voor Design & Construct, een contractvorm tussen twee partijen, opdrachtgever en opdrachtnemer, waarbij zowel het ontwerp als het bouwen door de opdrachtnemer wordt uitgevoerd. 
D&C is een contractvorm waarbij de opdracht middels prestatie-inkoop (Best Value Procurement BVP) kan zijn aanbesteed.
"In traditionele contractvormen (zogenoemde RAW-bestekken) is er naast de opdrachtgever een ontwerpende partij (bijvoorbeeld een ingenieursbureau) en een uitvoerende partij (de aannemer). Binnen deze zogenaamde driehoek loopt het contact tussen ontwerpende en uitvoerende partij vooral via de opdrachtgever."

Voordelen, voornamelijk aan de zijde van de opdrachtgever
- Voor de opdrachtgever is het gemakkelijker de opdracht te verstrekken. Theoretisch kan volstaan worden met een pakket van eisen (pve) of een globaal ontwerp.
- Voor de opdrachtgever: problemen in de raakvlakken tussen ontwerp en bouw behoren tot de verantwoordelijkheid van de uitvoerder. Ontwerp en bouw zullen efficiënter op elkaar aansluiten en het naar-elkaar-wijzen bij problemen zal uiteraard minder vaak voorkomen en niet via de opdrachtgever gespeeld worden.
- Voor bijvoorbeeld de overheid als opdrachtgever is het een voordeel dat deze (theoretisch) minder ingenieurs in dienst hoeft te hebben.
- Voor de opdrachtgever: de verantwoordelijkheid ligt vrijwel geheel bij de uitvoerder.
- Voor de opdrachtgever: er staat een (redelijk) vaste prijs voor het volledige traject.
- Voordeel voor de uitvoerder als opdrachtnemer is dat deze het traject van ontwerpen en bouwen geheel omspant, in de veronderstelling dat dit met minder (nu interne) communicatieproblemen plaatsvindt en dat er sneller beslist kan worden. De ontwerpen en de gevolgen daarvan (gecompliceerdheid, nieuwe technieken, capaciteiten, tijd, geld) zijn meteen met de eigen bouwer te overleggen. Het ontwerp kan volledig afgestemd zijn op de uitvoeringsmogelijkheden.
- Omdat ontwerp en bouw in één hand zijn, is de doorlooptijd van een bouwproject theoretisch korter.
- Soms is Maintain (onderhoud) ook een onderdeel van de contractvorm (Design, Construct, Maintain ofwel DCM): naast het ontwerp en de bouw wil de opdrachtgever dat een aantal jaren lang ook het onderhoud in het bouwcontract geregeld is. Als het onderhoud bijvoorbeeld 10, 20 of 30 jaar "gegarandeerd" is, kan de opdrachtgever er redelijk zeker van zijn dat het bouwwerk in ieder geval die jaren blijft functioneren zoals afgesproken is. Overigens kan het bedrijf dat de opdracht aanneemt altijd failliet gaan en is het onderhoud-deel van het contract niets meer waard.
- Voordeel van D&C ten opzichte van DBFM (Design, Build, Finance and Maintain) is dat er bij D&C minder taken voor de uitvoerende partij zijn en dus iets gemakkelijker een offerte geplaatst kan worden dan bij DBFM.

Nadelen
- Het pakket van eisen dient zeer gedegen te zijn om te vermijden dat de offertes inhoudelijk teveel van elkaar verschillen. De randvoorwaarden moeten helder zijn. Bij een mager pakket van eisen of een pakket dat voor meer uitleg vatbaar is, is het moeilijk offertes te vergelijken, ook qua kosten. 
- De opdrachtgever neemt bewust afstand van oplossingsmogelijkheden en verantwoordelijkheden. De specificatie van de opdracht is immers functioneel opgesteld. Duidelijk moet zijn wat gewenst is en wat niet, state of the art met de laatste snufjes, een klaterend en innovatief ontwerp, bewezen methoden en technieken e.d., een gematigd budget, openingen voor creatieve invulling. 
- Voor de opdrachtgever: wijzigingen in ontwerp of uitvoering zijn relatief duur.
- Soms is de opdracht te omvangrijk en zijn er te weinig aanbieders van een offerte. Vaak wordt dan een andere contractvorm gekozen, waarbij toch beide partijen verantwoordelijkheid nemen of de opdrachtgever de gevolgen van onzekere delen van het pakket van eisen voor zijn rekening neemt. Ook is mogelijk dat de opdracht in een aantal stukken te verdelen waarop ook elk afzonderlijk geoffreerd kan worden.
- Opdrachten kunnen zó omvangrijk zijn dat het maken van een offerte al enkele manmaanden vergt. Dit betekent voor de bedrijven of combinaties van bedrijven die offreren een forse kostenpost wanneer zij niet gekozen worden als uitvoerende partij. Een enkele keer worden de kosten van de offerte, of een deel ervan, door de opdrachtgever vergoed.
- Aanvullende eisen, zoals omzet en ervaring, zijn vaak zó zwaar dat kleinere ondernemers niet meer aan bod komen. Deze aanvullende eisen worden door de opdrachtgever ingebracht om het risico van (tussentijds) mislukken van het project in te dammen.
- Bij een complexe opdracht en een toch al redelijke orderportefeuille blijkt regelmatig dat slechts weinig uitvoerders een offerte in willen dienen. Het gevaar bestaat dat er geen of slechts één offerte wordt uitgebracht.
- Door de (toch altijd nog) lange looptijd van bouwprojecten zijn de kosten van bouwmaterialen moeilijk in te schatten. Voor dit soort zaken zijn eigenlijk speciale clausules in het contract nodig om het risico voor de uitvoerder te beperken.
- De door D&C verwachte "ruimte voor innovatie en nieuwe technologie" wordt zeer bemoeilijkt door de grote verantwoordelijkheid aan de zijde van de uitvoerder. Er is weinig marge voor experimenteren, bijvoorbeeld omdat die onzekerheid niet in de offerte kan worden ingebouwd.
- Voor de opdrachtnemer, door het verdwijnen als spil tussen ontwerper en bouwer: er kan in een (te) laat stadium blijken dat vergissingen of aannames tot grote vertragingen van het bouwproces leiden (de uitvoerder kan lange tijd "de vuile was" binnenshuis houden).
- De D&C-contracten zijn nog vrij nieuw dus er is nog niet zo veel ervaring bij zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers, wat bij beide partijen tot onverwachte reacties of inspanningen kan leiden (conflicten die vaak juridische gevolgen hebben, touwtrekkerij, stilstand van de ontwikkeling of bouw). Vandaar dat steeds valer gekozen wordt voor Design, Construct and Maintain.
- Met Best Value Procurement (BVP; prestatie-inkoop) kan e.e.a. verbeterd worden door vroegtijdig kritisch de risico's en problemen in kaart te brengen. Bij BVP horen o.m. de prestaties uit het verleden, een inventarisatie van de risico's, interviews met sleutelfiguren van de opdrachtnemers, tussentijds bijsturen (a.d.h.v. momentopnamen van de vorderingen van het project en eventuele problemen; dit zijn kenmerken van lean bouwen). 

Toch blijkt in de praktijk D&C een interessante uitdaging te zijn voor beide partijen. Met een beetje redelijkheid aan beide zijden, al of niet in het contract benoemd, is het principe van fixed price design and construct een veelbelovende contractvorm.

Met dank aan IBA, Vorm Bouw, Antea Group (Oranjewoud) en Cobouw.

Verg. DBFM, PPS, prestatie-inkoop (Best Value Procurement BVP), maar ook bijvoorbeeld BIM, prestatiecontract.