Ook: stroming, architectuur. Het geheel van de kenmerken waardoor de gebouwen van een bepaald tijdvak, volk of architect zich van andere onderscheiden (Van Dale).
Verschillende bouwstijlen zijn:
Grieks (1000 v.Chr - 400 v.Chr)
Romeins (300 v.Chr - 400 n.Chr)
Vroeg-Christelijk (300-500)
Byzantijns (550-ca. 830)
Voor-Romaans (350-1000)
Romaans (1100-1300), Norman Architecture (Normandische architectuur)
Gotiek
(1135-1500), Vroege Gotiek (1135-1200), Hoge Gotiek of Hooggotiek
("art rayonnant"), Late Gotiek of flamboyante Gotiek ("art flamboyant");
Brabantse Gotiek, Demergotiek, Kempense Gotiek, Nederrijnse Gotiek,
Romanogotiek (1250-1375);
Engelse termen zijn o.m. Early English (1170-1240, ook Lancet Style),
Decorated Style (1240-1350, ook Geometric Style of Geometrical Style, later ook Curvilinear Style), Perpendicular Style
(1350-1500);
Portgese term is o.m. Manuel I (ca. 1500)
Romanogotiek (1250-1375)
Renaissance (1400-1500), Maniërisme (Laat-Renaissance, 1520-1600), Hollandse Renaissance (combinatie Gotiek en Renaissance)
Barok (1600-1750)
Hollands Classicisme (ca. 1650)
Régence (ook Late Barok, Vroege Rococo, 1710-1730)
Georgian Style (1720-1840), Regency Style
Rococo (1730-1770), Style Régence
Neo-Gotiek (1740-1880), Willem II Gotiek, Neo-Tudor-stijl, Tudor Revival architecture, Mock Tudor
Romantiek (1750-1820)
Neo-Classicisme (1770-1880), Lodewijk XVI stijl (ca. 1775), Empirestijl (1800-1820), Neo-Grec (1820-1850), Waterstaatsstijl (ca. 1815-1875), gereduceerd (Neo-)Classicisme (ca. 1860), Beaux-Arts (ca. 1875-1920)
Industrie en Techniek (1830?-1910?)
Eclecticisme (1850-1900)
Chaletstijl (1860-1910)
Neo-Barok (ca. 1860-1914; vooral interieurstijl en tuinaanleg; ook Style Mixte, Gemengde Stijl; zie bij Memphis)
Neo-Renaissance (1870-1900)
Beaux Arts (ca. 1870-1910)
Arts and Crafts Movement (1870-1920)
Noorse drakenstijl (1890-1920)
Cottagestijl (1890-1940)
Jugendstil of Art Nouveau (1890-1914)
Lotharingse stijl (1900-1918)
Expressionisme (1900?-?)
Rationalisme (Nederland 1900-1910, Italië 1920-1940)
Nieuwe Bouwen of Nieuwe Zakelijkheid (1900-1940, eigenlijk tot heden)
Organisch bouwen (vooral 1980-heden; eigenlijk 1912-heden)
Kubisme (1907-1925)
Art Deco (1910-1940)
Amsterdamse School (1910-1940)
Constructivisme (1915-1930)
De Stijl (1917-1932)
Bauhaus (1919-1938)
Nieuwe Haagse School (1920-1940)
Functionalisme (1920-1940)
Internationale Stijl (1920-1970)
Modernisme (1920-heden, verzamelnaam voor Functionalisme, Nieuwe Zakelijkheid en Internationale Stijl)
Delftse School (1925-1955)
Dictatoriaal bouwen (1934?-1945?)
Shake-hands (1945-1965?)
Bossche School (1946-1975?)
Brutalisme (1950-1975)
Structuralisme (1959-1990)
Post 65 (geen bouwstijl maar een periode; 1965-1990)
High-Tech (1970-1990 of -heden)
Postmodernisme (1980-2000?)
Memphis (ook, soms, Nieuwbarok; 1985-heden; interieurstijl)
Deconstructivisme (1988-heden)
Superdutch (1990-2010)
Neomodernisme (1994-heden)
Blob architectuur (1995-heden)
New Urbanism, Retro-architectuur (1995-heden)
Supermodernisme (1995-heden)
Vaak volgt na een bouwstijl die rijk is in architectuur, ornamenten e.d. een sobere stijl. Op Frans Kwaad (F.J.P.M. Kwaad) staat bij de Hoornse gevels een mooi rijtje (zie onder, aangevuld). Frans Kwaad vermeldt terecht: "'Sobere' en 'rijke' tendensen hebben ook tegelijkertijd en naast elkaar bestaan, zoals de Romantiek naast het Neoclassicisme, het gevoel tegenover de rede."
|
|
sober/rijk |
bouwstijl |
sober |
Romaans |
rijk |
Gotiek |
sober |
Renaissance |
rijk |
Maniërisme |
sober |
Hollands Classicisme |
rijk |
Lodewijk XIV en XV (Barok en Rococo) |
sober |
Lodewijk XVI en Neoclassicisme |
rijk |
Romantiek, Historisme, Eclecticisme, Neo-gotiek, Neo-renaissance, Chaletstijl, Jugendstil |
sober |
Rationalisme |
rijk |
Nieuw historiserende stijl, Expressionisme, Amsterdamse school, Art Deco |
sober |
Functionalisme |
rijk |
Traditionalisme (Delftse School, Bossche School, Shake-hands) |
sober |
Modernisme |
rijk | Postmodernisme |
Naast deze bouwstijlen is er ook een volksbouwkunst, zie bij vernacular
architecture.
Voor
veel gegevens omtrent architectuur zie bijvoorbeeld Architectuur.org.
Het woord stijl is, in de betekenis van "manier van uitdrukken", ontleend
aan het Latijnse stilus (manier van schrijven, stijloefening), eerder al
"schrijfstift waarmee in was wordt geschreven"; bron Etymologiebank.
Eng. architectural style, soms: building style